Luidsprekerlijnbewaking

Naast de audioversterker zal in een type A ontruimingsinstallatie gebruik gemaakt worden van luidsprekerlijnbewaking. De luidsprekers zijn aangesloten op een luidsprekerkabel.

Voor de aansturing van luidsprekers binnen ontruimingsinstallaties zijn verschillende technologieën ontwikkeld. Deze methoden verschillen in betrouwbaarheid, installatiewijze en kosten. De drie meest gangbare systemen kunnen als volgt worden gecategoriseerd:

Steekleiding
Impedantiemeting
Lusbekabeling

In de onderstaande secties worden deze technologieën nader toegelicht, inclusief hun werking, voordelen en aandachtspunten.

Steekleiding

Steekleiding is een van de oudste methoden voor signaalbekabeling binnen ontruimingssystemen. Bij deze technologie wordt de 100-volt uitgang van een versterker verbonden met een signaalkabel, waaraan een groot aantal luidsprekers parallel kan worden aangesloten.

Bij het ontwerpen van een installatie met steekleiding dient rekening te worden gehouden met het totale vermogen van de aangesloten luidsprekers. Dit mag het uitgangsvermogen van de versterker niet overschrijden, omdat dit anders kan leiden tot beschadiging van de versterker of activering van de ingebouwde beveiliging, waardoor het systeem wordt uitgeschakeld.

Bewaking en aansluiting

Aan het einde van de bekabeling wordt een afsluitweerstand geplaatst, die de bewaking van de lijn mogelijk maakt. Door de aanwezigheid van deze weerstand te controleren, kan worden vastgesteld of er sprake is van een kortsluiting of een onderbreking in de bekabeling.

De aansluiting van luidsprekers binnen een steekleidingsysteem is eenvoudig:

Aansluiting 1 van de luidspreker wordt verbonden met ader 1 van de kabel.
Aansluiting 2 van de luidspreker wordt verbonden met ader 2 van de kabel.

Omdat de luidsprekers parallel op de signaalkabel worden aangesloten, wordt deze bekabelingsmethode ook wel een steekleiding genoemd. Daarnaast bevat elke luidspreker een condensator die de gelijkstroom scheidt van de signaalkabel. Dit vergemakkelijkt de bewaking van de lijn.

Beperkingen van steekleidingtechnologie

Hoewel steekleiding in de praktijk nog steeds veel wordt toegepast, zijn er enkele belangrijke aandachtspunten:

De bekabeling moet worden uitgevoerd met functiebehoud, wat resulteert in hogere kosten voor zowel materiaal als montage.
Bij een kabelbreuk functioneert de installatie geheel of gedeeltelijk niet meer.
Een kortsluiting in de kabel kan ertoe leiden dat de betreffende tak van het systeem volledig uitvalt en mogelijk schade veroorzaakt aan de versterker.

Deze beperkingen kunnen worden ondervangen door over te stappen op lusbekabeling, een alternatieve technologie met diverse voordelen.

Voordelen van lusbekabeling ten opzichte van steekleiding

In tegenstelling tot steekleiding biedt lusbekabeling de volgende voordelen:

Er is geen functiebehoudkabel vereist, wat de materiaalkosten verlaagt.
De bekabeling hoeft niet om de 30 cm te worden bevestigd, wat de montagekosten verlaagt.

Kostenoverwegingen

Hoewel een systeem met steekleiding in aanschaf aantrekkelijk kan lijken, blijkt uit de totale kostenberekening (inclusief bekabeling en installatie) dat lusbekabeling vaak een kostenefficiëntere keuze is. Het is daarom van belang om bij de keuze van een bekabelingstechnologie niet alleen de initiële investering, maar ook de totale installatie- en onderhoudskosten in overweging te nemen.

Impedantiemeting

Een impedantiemeting is een variant van de traditionele steekleidingtechnologie. Het belangrijkste verschil is dat de luidsprekers binnen een impedantiesysteem geen condensator bevatten en volledig parallel in het netwerk zijn geschakeld. Daarnaast maakt deze methode stervormige bekabeling mogelijk, waardoor meerdere takken binnen een zone kunnen worden aangesloten.

Een van de voordelen van impedantiemeting is dat alle luidsprekers in het netwerk continu worden gemonitord. Dit maakt het mogelijk om een defecte luidspreker direct te detecteren.

Technische aspecten en beperkingen

Door toepassing van de Brug van Wheatstone kan een klein verschil in impedantie nauwkeurig worden vastgesteld. Hoewel sommige fabrikanten deze techniek succesvol implementeren, is uit ervaring in andere elektronische toepassingen bekend dat instabiliteit in het netwerk, zoals kabelveroudering, kan leiden tot een onbalans en foutieve storingsmeldingen.

Net als bij traditionele steekleiding moet een impedantieleiding worden uitgevoerd met functiebehoud. Dit brengt hogere kosten met zich mee op het gebied van materiaalgebruik en montage. Daarnaast kent deze methode enkele operationele risico’s:

Bij een kabelbreuk zal de installatie geheel of gedeeltelijk uitvallen.
Een kortsluiting in de kabel kan ertoe leiden dat de betreffende tak van het systeem volledig buiten werking wordt gesteld en mogelijk schade veroorzaakt aan de versterker.

Vergelijking met lusbekabeling

Hoewel een ontruimingscentrale met impedantiemeting qua aanschaf aantrekkelijk kan lijken, blijkt uit de totale kostenberekening (inclusief bekabeling en installatie) dat lusbekabeling vaak een kostenefficiëntere oplossing is.

Belangrijke voordelen van lusbekabeling:

Geen functiebehoudkabel vereist, wat resulteert in lagere materiaalkosten.
Geen verplichte montagebeugels om de 30 cm, waardoor de installatiekosten dalen.

Bij de keuze tussen impedantiemeting en lusbekabeling is het essentieel om niet alleen naar de initiële aanschafkosten te kijken, maar ook naar de totale investeringskosten, inclusief installatie en onderhoud. Een kritische afweging tussen betrouwbaarheid, kosten en implementatiegemak is noodzakelijk om de juiste keuze te maken.

Lusbekabeling

Lusbekabeling is veruit de meest geavanceerde en betrouwbare techniek voor signaaloverdracht binnen ontruimingssystemen. Bij deze methode wordt de luidsprekerlijn zowel aan de invoer- als aan de uitvoerzijde op de ontruimingscentrale aangesloten. Hierdoor ontstaat een volledig gesloten circuit, waarbij continue monitoring en tweezijdige signaalvoorziening mogelijk zijn.

Werking en voordelen van lustechnologie

Binnen een ontruimingscentrale wordt lusbekabeling verder geoptimaliseerd door de toepassing van isolatoren. Deze componenten worden per geografische sector of per individuele luidspreker geïnstalleerd en bewaken het signaal aan zowel de inkomende als uitgaande kabelzijde.

Wanneer een kortsluiting of kabelonderbreking optreedt, schakelt de isolator automatisch het getroffen segment af. Hierdoor blijft de rest van het systeem operationeel. Dit mechanisme zorgt ervoor dat, zelfs bij schade door bijvoorbeeld brand, het luidsprekerveld zo lang mogelijk in werking blijft.

Het grote voordeel van lustechnologie is de redundantie in de stroomvoorziening. In een standaardconfiguratie wordt het signaal doorgegeven van de ene naar de volgende isolator, totdat het uiteindelijke signaal wordt gemeten door de loopmonitor. In geval van een kabelbreuk tussen twee isolatoren, schakelen de isolatoren het defecte segment af en blijft de rest van het netwerk functioneren. Alleen de luidsprekers binnen het beschadigde segment vallen uit, terwijl de overige luidsprekers blijven werken.

Deze veerkracht is essentieel tijdens noodsituaties, waarbij het systeem gedurende de gehele incidentperiode betrouwbare spraakalarmering moet garanderen.

Kostenbesparing door standaard bekabeling

Een bijkomend voordeel van lusbekabeling is dat functiebehoudbekabeling niet noodzakelijk is. Dit resulteert in aanzienlijke besparingen op materiaalkosten en installatiewerkzaamheden. De bekabeling kan in standaard kabelkokers worden geplaatst, waardoor de montagetijd aanzienlijk wordt verkort.

Aandachtspunten bij installatie

Bij de implementatie van isolatoren is het van belang om de bekabeling correct aan te sluiten. In de praktijk is gebleken dat traditionele schroefverbindingen storingsgevoelig kunnen zijn, vooral wanneer kabeladers verkeerd worden vastgezet. Door gebruik te maken van hoogwaardige connectoren kunnen installatie- en faalkosten aanzienlijk worden verlaagd. Dit aspect dient expliciet te worden meegenomen in de offertefase, aangezien een selectie puur op basis van prijs tot onverwachte meerkosten kan leiden.

Normen en certificering

Isolatoren zijn altijd systeemgebonden en specifiek ontworpen voor de bijbehorende ontruimingscentrale. Voor naleving van de regelgeving moeten isolatoren voldoen aan de CE-markering volgens EN54-17:2008. Dit is een specifieke productnorm voor isolatoren binnen brandbeveiligingssystemen. Een EN54-16 certificering is hiervoor niet toereikend.

Optimalisatie door individuele isolatoren per luidspreker

Hoewel isolatoren per geografische zone kunnen worden geïnstalleerd, verdient plaatsing per luidspreker de voorkeur. Dit biedt niet alleen een hogere mate van veiligheid, maar vereenvoudigt ook de bekabeling. Indien niet iedere luidspreker afzonderlijk is voorzien van een isolator, dient alsnog functiebehoudbekabeling te worden toegepast, waardoor het beoogde kostenvoordeel teniet wordt gedaan.

Lusbekabeling biedt de hoogste mate van betrouwbaarheid en efficiëntie voor ontruimingsinstallaties. Door het correct toepassen van isolatoren, kwalitatieve connectoren en standaard bekabeling, kunnen zowel de installatiekosten als de faalkosten worden geminimaliseerd. Het is daarom van essentieel belang om bij de implementatie niet uitsluitend naar aanschafkosten te kijken, maar ook naar de totale eigendomskosten en operationele betrouwbaarheid.

Ontruimingsinstallatie door TMCDAS

Door onze jarenlange ervaring met ontruimingsintallaties weten we wat er nodig is om elke locatie te voorzien van het juiste system. Wij ontwerpen, plaatsen en onderhouden de ontruimingsinstallatie. Dankzij onze certificeringen bent u verzekerd van een correct werkend systeem en juiste installatie. Dit alles geheel conform de geldende wet- en regelgeving. Neem voor vragen gerust contact met ons op.

Contact opnemen

Over ons

TMCDAS is al sinds 1978 expert op het gebied van ontruimingsinstallaties. In 2010 heeft TMCDAS de bedrijfsactiviteiten overgenomen van Taxametercentrale B.V. te Amsterdam rondom gesproken woord ontruimingsinstallaties. Ruim vier decennia lang ontwikkelen en produceren wij ontruimingsinstallaties in huis. Al onze installaties zijn CE gekeurd en voldoen aan de laatste normeringen zoals de NEN2575. Ook voeren wij preventief en correctief onderhoud uit aan ontruimingsinstallaties volgens de NEN2654-2.

Ik wil meer weten